Việc thắp hương trên bàn thờ là một tập quán từ lâu đời của người Việt Nam. Bát hương được coi là nơi giáng của các hương linh, thần thánh, tổ tiên và cũng là nơi thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với cõi âm.
Do vậy, vào những ngày rằm, mồng một hàng tháng và các dịp giỗ, Tết, hầu hết các gia đình đều thắp hương (nhang) lên bàn thờ cúng Phật, gia tiên, thần tài hoặc đến đền, chùa… cầu mong gia đạo yên vui, mạnh khỏe, may mắn.
Tuy nhiên, rất nhiều người băn khoăn mỗi lần thắp hương cúng ông Công, ông Táo thì nên thắp mấy nén là đúng và đủ? Câu hỏi đơn giản song không ít người lúng túng khi trả lời.
Thực tế cho thấy, người Việt Nam ta thường chọn số lẻ (1, 3, 5, 7, 9) cho số nén hương dâng lên. Hoặc có thể người ta cũng đốt cả nắm hương chứ không chọn số chẵn (2, 4, 6,…).
Việc thắp nhiều hay ít nhang không quan trọng mà chủ yếu là ở tấm lòng của người hướng về tổ tiên, cội nguồn.
Theo lý giải của nhà Phật, số lẻ mang nhiều ý nghĩa. Số lẻ là số âm và số chẵn là số dương. Số lẻ là âm nên nó phù hợp hơn với tổ tiên (người dương thắp cho người âm).
Nhà Phật chú trọng đến tâm hương là chính chứ không chú ý đến số nén hương được thắp lên bàn thờ. Do đó, việc cúng ông Công, ông Táo, thắp 2 hay 5 nén hương, hay nhiều hơn đều được.
Các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian giải thích: 3 nén nhang thể hiện ý nghĩa là tâm nhang (lòng thành), giới nhang (theo lời răn dạy của Phật thánh tổ đường) và định nhang (tuyệt đối không thay lòng đổi dạ).
Ngoài ra, còn có nhiều quan niệm khác nhau về các con số nén hương:
- Số 1: thể hiện lòng thành
- Số 2: Khi viếng linh cữu người chết và trong thời gian để tang, người ta thường thắp 2 nén hương.
- Số 3 thì có nhiều quan niệm khác nhau hơn. Đó có thể là : Tam bảo (Phật - Pháp - Tăng); Tam giới (Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới); Tam thời (Quá khứ - Hiện tại - Tương lai); Tam vô lậu học (Giới - Định - Tuệ) của nhà Phật. Điều này lý giải vì sao ở sân chùa thường có 3 đỉnh hương to.
- Con số 5 là 5 phương trời đất, 5 hướng thần linh. Theo phong thủy thì là Ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.
- Số 7 và số 9 được tượng trưng cho “vía” của con người, khi người ta muốn xin ơn cho cá nhân (nam thất nữ cửu).
Thực tế, 3, 5, 7, 9,... hay 1 nén hương là đều giống nhau, không khác nhau về ý nghĩa. Việc thắp nhiều hay ít nhang không quan trọng mà chủ yếu là ở tấm lòng của người hướng về tổ tiên, cội nguồn.
