Tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân hay ăn hoài không mập có thể do nhiều nguyên nhân. Biết được lý do tại sao ăn hoài không mập có thể sẽ giúp bạn tìm được cách cải thiện cân nặng của mình.
Nguyên nhân ăn nhiều nhưng không tăng cân
1. Ăn không đủ chất dinh dưỡng, không đảm bảo năng lượng
Bạn luôn có cảm giác rằng mình ăn quá nhiều, nhưng cân nặng thì không thay đổi? Đây có thể là dấu hiệu cho thấy bạn không ăn đủ chất dinh dưỡng và năng lượng cần thiết để phục vụ nhu cầu tăng cân của cơ thể.
Thậm chí nếu bạn ăn không đủ năng lượng, cơ thể buộc phải sử dụng glucose dự trữ trong cơ bắp và gan. Cơ thể cũng thực hiện chuyển hóa protein từ cơ bắp và các tế bào mỡ dự trữ trong cơ thể thành năng lượng để sử dụng, khiến bạn không thể tăng cân mà ngược lại còn làm cho bạn giảm khối cơ, giảm cân.
2. Ăn uống thất thường
Bạn ăn hoài không mập và tự hỏi nguyên nhân vì sao? Một trong những lý do có thể là do bạn ăn uống thất thường. Nhiều người không ăn đủ 3 bữa trong 1 ngày hoặc có ăn quá nhiều trong 1 bữa và nhịn ăn các bữa còn lại, bỏ bữa sáng,… Ăn quá nhiều trong một bữa khiến hệ tiêu hóa trở nên “quá tải”, làm cơ thể không thể hấp thu đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.
Ngược lại, nhịn ăn hay bỏ bữa không những làm thiếu năng lượng mà còn làm dạ dày bị viêm bởi dịch tiết axit từ đường tiêu hóa. Điều này dễ dẫn đến viêm dạ dày-ruột, rối loạn hệ tiêu hóa và các triệu chứng đau, ợ hơi, ợ chua, ăn uống khó tiêu, chán ăn, ăn kém..
3. Ăn đêm không lành mạnh
Ăn đêm cũng là một “hung thủ” ảnh hưởng đến cân nặng của bạn. Nhiều người cho rằng việc ăn đêm làm tăng cân nhanh hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc ăn đêm khiến bạn dễ bị đầy bụng khó tiêu, trào ngược dạ dày,… và dẫn đến mất ngủ, khó ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe, cân nặng. Bên cạnh đó bữa ăn đêm đa phần gồm các món ăn không lành mạnh như: snack, bánh ngọt, mì gói,… hay các món ăn vặt không cung cấp được nhu cầu năng lượng mà còn gây tình trạng béo bụng.
Cụ thể, tình trạng mất ngủ kéo dài, lặp đi lặp lại sẽ dễ khiến cho cơ thể mệt mỏi, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và chuyển hóa các chất dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân.
4. Khả năng hấp thu dinh dưỡng kém
Hệ tiêu hóa kém khỏe mạnh do không được chăm sóc đúng cách cũng khó thực hiện chức năng chuyển hóa, hấp thu dưỡng chất. Điều này khiến bạn dù ăn nhiều nhưng không tăng cân được như mong đợi.
Một số người có trạng thái sức khỏe kém, đang mắc các bệnh lý như bệnh cường giáp, bệnh viêm ruột (IBD), bệnh ung thư, bệnh suy thận, bệnh suy gan,… cũng thường khiến cơ thể hấp thu dinh dưỡng kém hơn. Như vậy, dù có ăn nhiều thì cơ thể cũng không hấp thu toàn bộ dinh dưỡng trong bữa ăn, dẫn đến việc ăn nhiều mà không tăng cân.
5. Do trao đổi chất nhanh
Một số người có “cơ địa” trao đổi chất nhanh hơn người bình thường. Chẳng hạn như cùng một chế độ sinh hoạt như nhau nhưng trong một ngày, người bình thường chỉ tiêu hao khoảng 1600 - 1800 kcal thì người có “cơ địa” trao đổi chất nhanh có thể tiêu hao mỗi ngày đến trên 2000 kcal. Những đối tượng này nếu chỉ ăn uống theo lượng bình thường sẽ khó đáp ứng được nhu cầu của cơ thể, dẫn đến tình trạng không thể tăng cân.
6. Lười vận động hay tập luyện quá thường xuyên
Việc vận động, tập thể dục đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và cân nặng. Nếu bạn lười vận động, ít tập thể dục, máu sẽ lưu thông chậm hơn và từ đó làm cho cơ thể khó trao đổi chất hơn. Không chỉ vậy, ít vận động còn làm giảm khối cơ, tăng mỡ bụng, tăng nguy cơ các bệnh mãn tính không lây như là tiểu đường, rối loạn mỡ máu, sỏi túi mật.
Bên cạnh đó, việc vận động quá mức cũng có ảnh hưởng đến chức năng trao đổi chất của cơ thể. Tập luyện quá thường xuyên, chọn những bài tập quá nặng khiến cho cơ thể kiệt sức, từ đó mệt mỏi, ăn không ngon miệng, khó hấp thu dinh dưỡng và năng lượng từ thực phẩm hơn. Việc luyện tập quá nhiều cũng dễ làm cho lượng calo nạp vào không đủ so với lượng calo cơ thể tiêu hao nên không thể tăng cân. Đây là nguyên nhân làm cho nhiều người ăn hoài không mập.
7. Lạm dụng sản phẩm tăng cân
Sử dụng thuốc hay sản phẩm tăng cân để ‘lên kg’ nhanh là giải pháp được nhiều người có thể trạng gầy lựa chọn. Tuy nhiên, một số loại sản phẩm tăng cân có chứa Corticoid và các chất không rõ thành phần, nguồn gốc. Lạm dụng thuốc quá mức hoặc dùng thuốc trong một thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng rối loạn chuyển hóa chất dinh dưỡng, khiến cơ thể khó hấp thụ dưỡng chất dẫn đến sụt cân.
Một số tác dụng phụ khác khi dùng thuốc tăng cân không rõ nguồn gốc hoặc dùng sai cách có thể kể đến như: tích nước trong cơ thể, gây suy gan, suy thận,…
8. Các yếu tố khác
Một số yếu tố khác khiến một người ăn nhiều nhưng không tăng cân có thể kể đến như: do di truyền, uống ít nước, uống nhiều đồ uống có cồn, cà phê, thiếu ngủ, làm việc quá sức, sử dụng chất kích thích, do bệnh lý, hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị,… (1)
Để xác định chính xác nguyên nhân vì sao bạn ăn rất nhiều nhưng không thể tăng cân, cần thăm khám với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng. Bạn có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cũng như ghi lại thực đơn ăn hằng ngày, thời gian ăn,… để tìm ra nguyên nhân cụ thể.
Ăn hoài không mập phải làm sao?
Nếu bạn đang gặp tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân và muốn cải thiện cân nặng của mình, bạn có thể tham khảo các lưu ý sau đây giúp khắc phục tình trạng, chẳng hạn như:
1. Ăn uống đủ lượng và chất
Để cải thiện vấn đề ăn hoài không mập, điều quan trọng là bạn cần phải ăn “đủ”, bao gồm cả về lượng lẫn về chất, tổng lượng thực phẩm mà bạn ăn mỗi ngày phải có mức calo cao hơn khoảng 500 calo so với tổng lượng calo cơ thể tiêu hao. Bạn có thể ghi lại thực đơn ăn để tính toán lượng calo mình ăn mỗi ngày, từ đó cân chỉnh phù hợp. Còn chất chính là các loại thực phẩm mà bạn ăn phải đảm bảo có đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất: Chất bột đường, béo, protein, vitamin và khoáng chất.
Có thể ưu tiên lựa chọn các loại thực phẩm giàu protein và chất béo không bão hòa như sữa, trứng, cá biển, dầu ô liu, sữa, thịt, đậu nành, bơ… để tăng cân lành mạnh. Ngoài ra còn có các loại thực phẩm giàu tinh bột như khoai lang, cơm trắng, ngũ cốc,… (2)
2. Ăn đúng cách
Ăn đúng cách cũng sẽ giúp bạn khắc phục tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân. Một số lưu ý trong ăn uống mà bạn cần ghi nhớ gồm có:
- Ăn đủ 3 bữa 1 ngày và có thêm khoảng 2-3 bữa ăn phụ, mỗi bữa ăn cách nhau 2-3 giờ.
- Không bỏ bữa sáng.
- Ăn đúng bữa, tránh ăn liên tục nhiều giờ liền để hệ tiêu hóa có thời gian “nghỉ”, nhằm thực hiện chức năng chuyển hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng.
- Hạn chế việc ăn đêm, đặc biệt là ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn cay vào ban đêm.
- Ngoài ra, bạn có thể thay đổi cách chế biến, trang trí món ăn nhằm kích thích cảm giác thèm ăn, tăng cảm giác ngon miệng.
3. Tập thể dục điều độ
Tập thể dục chính là chìa khóa để bạn có thể đạt được cân nặng như ý muốn, dù cho bạn đang muốn tăng cân hay giảm cân. Việc tập thể dục giúp kích thích quá trình trao đổi chất, tăng hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm và tăng nhu cầu năng lượng của cơ thể từ đó giúp bạn cải thiện tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân. Ngoài ra, việc luyện tập cũng là một cách để bạn cảm thấy thư giãn, tinh thần vui vẻ, thoải mái hơn. Điều này sẽ có thể góp phần vào việc tăng cần của bạn.
Đặc biệt, các bài tập gym, chống đẩy, yoga, kháng lực… còn góp phần giúp bạn tăng cơ khi luyện tập đúng cách. Tăng khối lượng cơ sẽ giúp bạn tăng cân nhưng vẫn giữ được vóc dáng săn chắc. (3)
Một lưu ý quan trọng đó là không phải lúc nào vận động, tập thể dục cũng có thể cải thiện tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân. Điều quan trọng là bạn cần duy trì luyện tập điều độ khoảng 3-5 buổi/tuần với thời gian luyện tập trong khoảng từ 20-30 phút. Không nên tập quá ít, thỉnh thoảng mới tập thể dục một lần hoặc tập gắng sức, chọn các bài tập vượt xa khả năng về thể lực.
4. Xây dựng thói quen sống khoa học
Một lối sống khoa học sẽ góp phần cải thiện tình trạng ăn nhiều nhưng không tăng cân. Cần chú ý tránh thức quá khuya và ngủ không đủ giấc. Ngoài ra, bạn cũng nên cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi, hạn chế để cơ thể kiệt sức. Không uống rượu bia, hút thuốc lá cũng như các chất kích thích khác.
Bạn cũng cần lưu ý thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các vấn đề sức khỏe làm cho cơ thể suy kiệt và khó chuyển hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng hơn.
Nếu đã áp dụng tất cả những biện pháp trên nhưng vẫn không thể khắc phục được vấn đề ăn nhiều nhưng không tăng cân, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám, tìm ra nguyên nhân và tư vấn chế độ ăn tăng cân phù hợp, thay vì tự ý sử dụng thuốc tăng cân để tránh các tác dụng phụ do thuốc gây ra.
Khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một đơn vị uy tín chuyên thăm khám, tư vấn các vấn đề dinh dưỡng như: suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì, ăn nhiều nhưng không tăng cân, thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, dinh dưỡng bệnh lý,…
Khoa quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên viên dinh dưỡng được đào tạo bài bản, chuyên sâu, ứng dụng công nghệ máy móc hiện đại giúp chẩn đoán chính xác về tình trạng dinh dưỡng của người bệnh, hỗ trợ tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng thể trạng. Đồng thời, Khoa có đội ngũ Chuyên viên dinh dưỡng-tiết chế giúp dựng thực đơn ăn theo tuần, theo tháng đúng với nhu cầu và sở thích ăn uống của người bệnh.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về dinh dưỡng và sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:
Ăn nhiều nhưng không tăng cân có thể do bạn ăn sai cách, ăn không đủ nhu cầu hoặc do khả năng hấp thu của cơ thể kém. Nếu tình trạng này kéo dài và không được cải thiện, hãy đến bệnh viện có chuyên khoa dinh dưỡng cũng như các chuyên khoa liên quan khác thăm khám để được bác sĩ tư vấn, tìm ra giải pháp phù hợp.
