Vịnh Hạ Long: Những giá trị làm nên kỳ quan thiên nhiên thế giới

Khi nói về thắng cảnh Việt Nam, có lẽ không nơi nào được nhắc đến nhiều như Vịnh Hạ Long, bởi nơi đây nổi tiếng với những giá trị thiên nhiên và văn hóa lịch sử hiếm có của nhân loại.

Vịnh Hạ Long được kiến tạo bởi hàng ngàn hòn đảo đá vôi lớn nhỏ, trập trùng giữa làn nước xanh ngọc lục bảo, tạo nên cảnh quan non nước hùng vĩ, ngoạn mục như tinh hoa sắp đặt của tạo hóa nhiều thế kỷ. Hệ thống hang, động đá vôi huyền ảo ẩn sâu dưới những cột đá được bao phủ bởi các thảm thực vật nhiệt đới, toát lên vẻ hoang sơ mà huyền bí, cùng với những dấu tích lưu lại của lịch sử phát triển Trái đất như cuốn hút du khách từ khắp nơi trên thế giới tìm đến chiêm ngưỡng và khám phá. Với những giá trị cảnh quan tự nhiên độc đáo và mang tính thẩm mỹ cao, lần đầu tiên vào năm 1994, Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới. Năm 2000, Vịnh Hạ Long một lần nữa được vinh danh như chứng tích của quá trình Trái đất kiến tạo trong hàng tỉ năm, làm nên những giá trị địa chất địa mạo có một không hai. Quá trình hình thành nên quần thể cảnh quan thiên nhiên Vịnh Hạ Long bởi vậy còn gắn với nét đặc sắc của các giá trị văn hóa và lịch sử.

Ảnh: Internet

Vịnh Hạ Long nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam thuộc địa phận tỉnh Quảng Ninh, cách thủ đô Hà Nội 165 km. Vịnh Hạ Long có diện tích 1.553 km2 bao gồm 1.969 hòn đảo (trong đó 980 hòn đảo đã có tên). Phía Bắc và Tây Bắc kéo dài từ thị xã Quảng Yên đến hết phần biển đảo huyện Vân Đồn; phía Đông Nam và phía Nam giáp bờ Tây vịnh Bắc Bộ, phía Tây Nam giáp đảo Cát Bà (thành phố Hải Phòng). Khu Di sản thế giới được UNESCO công nhận có diện tích 434 km2, bao gồm 775 hòn đảo, trong đó có 411 hòn đảo đã được đặt tên. Đây là nơi tập trung rất nhiều đảo đá, hang động và bãi tắm đẹp nổi tiếng, được giới hạn bởi ba điểm: đảo Đầu Gỗ (phía Tây), đảo Đầu Bê (phía Nam), đảo Cống Tây (phía Đông).

Ý nghĩa của tên gọi “Hạ Long” (“Hạ” là đáp xuống, “Long” là rồng) gắn với một số truyền thuyết từ xa xưa, đại ý là chỉ nơi rồng đáp xuống, che chở cho đất nước, giúp quốc thái dân an.

Vượt qua 200 kỳ quan từ hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, Vịnh Hạ Long đã lọt vào TOP 7 kỳ quan thiên nhiên của thế giới. Là địa danh hiếm hoi của Việt Nam được tôn vinh là Di sản thiên nhiên thế giới, Vịnh Hạ Long nổi bật với những giá trị có một không hai. Giá trị về cảnh quan là yếu tố đầu tiên làm nên sức hấp dẫn: vẻ đẹp vĩnh cửu từ Đá, Nước và Bầu trời. Để khám phá quang cảnh Vịnh Hạ Long, thông thường du khách sẽ đi trên những chiếc thuyền hoặc tàu gỗ du lịch, lướt nhẹ nhàng qua những vùng đảo nhấp nhô xanh biếc, từ du thuyền có thể phóng tầm mắt thưởng ngoạn cảnh đẹp trước mặt như bức tranh sơn thủy hùng vĩ. Đặc biệt vào thời điểm bình minh hay hoàng hôn, giữa những làn gió mát lành trên mặt biển bát ngát ánh mặt trời, không gian như được bao phủ bởi những màu sắc long lanh huyền ảo. Hàng ngàn đảo lớn nhỏ trên mặt biển xanh tạo ra hiệu ứng thị giác bằng những hình thù khác nhau, như khơi gợi trí tưởng tượng vô hạn của con người, rằng có một bàn tay nào đó cố tình sắp đặt nên nơi đây.

Vịnh Hạ Long có giá trị địa chất - địa mạo độc đáo: với số lượng đảo lớn nhất nước, chiếm gần 2/3 tổng số lượng đảo toàn Việt Nam, lịch sử địa chất lâu dài, Vịnh Hạ Long được biết đến có ít nhất trên 500 triệu năm bao gồm nhiều hệ tầng trầm tích có nguồn gốc lục địa và cacbonat. Tất cả đều được thể hiện trên màu sắc, thành phần vật chất, sự sắp xếp, cấu tạo các lớp đá, các di tích hoá thạch còn được bảo tồn cho đến ngày nay.

Giá trị đa dạng sinh học là một ưu thế, hấp dẫn du khách của Vịnh Hạ Long, với những hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới. Trong số 2.949 loài động, thực vật được bảo tồn, đã xác định được 102 loài quý hiếm có giá trị toàn cầu hoặc khu vực, trong đó có 17 loài thực vật đặc hữu, vô cùng quý hiếm chỉ có ở nơi đây.

Vịnh Hạ Long còn được tôn vinh bởi những giá trị văn hoá - lịch sử vô giá. Theo những nhà nghiên cứu lịch sử cho biết, vịnh Hạ Long là một trong những cái nôi của người Việt Cổ với 3 nền văn hóa nối tiếp nhau như: Soi Nhụ, Cái Bèo, Hạ Long cách ngày nay từ 18.000 đến 3.000 năm; là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể nổi bật như: Các di chỉ Tiên Ông, Mê Cung, Thiên Long...

Ảnh: baoquangninh

Có thể thấy, Vịnh Hạ Long là Di sản thế giới sở hữu nhiều giá trị nhất. Bên cạnh những giá trị thẩm mỹ, cảnh quan và địa chất, địa mạo đã được tổ chức UNESCO hai lần công nhận, Vịnh Hạ Long còn chứa trong mình hai giá trị nổi bật: Đa dạng sinh học và văn hoá lịch sử mà trong tổng số 8 di sản thế giới tại Việt Nam và hơn 900 di sản trên thế giới hiện nay chưa nơi nào có được.

Giá trị du lịch - nghỉ dưỡng là một trong những yếu tố nổi bật của Vịnh Hạ Long. Đây là nơi hội tụ đủ các yếu tố về thiên nhiên, cảnh quan, hệ thống hang động phong phú, bãi biển đẹp, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống. Ngày nay, vịnh Hạ Long luôn là điểm đến mong chờ của du khách trong và ngoài nước.

Một giá trị làm nên tên tuổi của Vịnh Hạ Long là sự đa dạng thuỷ hải sản. Với điều kiện tự nhiên lý tưởng, nguồn nước giàu dưỡng chất, biển lặng sóng, những bãi triều rộng, Vịnh Hạ Long đã trở thành nơi có nguồn hải sản vô cùng phong phú với trên 315 loài cá, 450 động vật thân mềm, là nơi quần tụ, sinh sống và phát triển của nhiều loại hải sản có giá trị cao như: Cá Song, cá Thu, cá Nhụ, Mực, Tôm, Cua, Bào ngư, Hải sâm... và thuận lợi cho việc phát triển nuôi trồng thuỷ hải sản, đặc biệt là những loài vừa có giá trị kinh tế cao vừa có khả năng làm sạch môi trường như: Tu hài, Ngọc trai, Sò, Ngán…

Với tất cả những yếu tố trên, Vịnh Hạ Long trên thực tế là nơi thu hút du khách quốc tế lớn nhất trong tổng số các di sản thế giới tại Việt Nam thời gian qua. Có lẽ hành trình đến Hạ Long luôn là ưu tiên số một của tất cả các du khách khi đến với Việt Nam. Với các giá trị ngoại hạng về cảnh quan và địa chất, địa mạo, Vịnh Hạ Long còn có tiềm năng lớn cho hoạt động nghiên cứu, cảng biển, giao thông thủy… Tất cả những giá trị và tiềm năng ấy khiến cho Vịnh Hạ Long trở thành một biểu tượng của vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa, lịch sử Việt Nam, như chứng nhân cho những giá trị của đất nước, con người Việt Nam từ ngàn đời tỏa sáng ra diện mạo của kỳ quan hôm nay.

Minh Vũ