Pin được sử dụng hầu hết cho các thiết bị từ đồng hồ, điều khiển từ xa cho tới laptop, điện thoại, máy ảnh và cả phương tiện đi lại như: ô tô, xe máy, xe đạp điện. Hiện nay, pin được chia thành hai loại đó là pin sạc và pin dùng một lần được dùng cho các loại thiết bị điện tử khác nhau. Phổ biến nhất là pin dùng một lần, dễ dàng sử dụng, dùng được cho hầu hết mọi thiết bị trong các hộ gia đình.
Điển hình là pin carbon hay còn được gọi là pin than, được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Pin carbon có cấu tạo từ sự hợp nhất của các nguyên liệu bao gồm: kẽm, kẽm oxit và carbon. Loại pin này thích hợp với các thiết bị tiêu thụ ít năng lượng như: đồng hồ, đồ chơi và điều khiển từ xa.
Ngoài ra, pin alkaline hay còn gọi là pin kiềm cũng được lựa chọn sử dụng nhiều hiện nay. Pin alkaline là loại pin phụ thuộc vào phản ứng hóa học giữa kẽm và mangan dioxide. Sở dĩ, pin được đặt tên như vậy là do bên trong có một chất điện phân có tính kiềm là kali hydroxide. Dựa vào tính kiềm của mình, pin alkaline có tuổi thọ cao hơn hẳn so với pin carbon. Thêm vào đó, pin kiềm có khả năng thông báo cho người dùng biết khi pin sắp cạn qua khả năng chịu tải giảm dần. Không những thế, pin còn có nội trợ nhỏ, khả năng chịu tải cao, có thể bảo quản dễ dàng. Pin kiềm hiện nay có thể được sử dụng cho phần lớn các thiết bị trong hộ gia đình hiện nay giống như pin carbon. Tuy nhiên, pin kiềm chủ yếu được dùng cho các thiết bị như máy đo huyết áp, máy ảnh, cửa cuốn, cửa tự động…
Ngoài pin carbon và pin kẽm ra, pin oxit bạc hay được biết đến với cái tên là pin cúc áo, có hình dáng tròn, dẹt khác với hai loại pin trên. Pin oxit bạc hoạt động được trong môi trường có nhiệt độ thấp, nội trợ nhỏ và có khả năng chịu tải cao. Pin có động tính cao và không phổ biến như các loại pin kể trên. Pin oxit bạc thường được sử dụng cho đồng hồ đeo tay, máy trợ thính, một số loại máy ảnh…
Bên cạnh các loại pin dùng một lần, pin sạc cũng được sử dụng nhiều cho các thiết bị điện tử và phương tiện giao thông. Phổ biến nhất hiện này là pin Lithium ion hay Li-ion thường được dùng cho điện thoại, laptop, máy ảnh,… các thiết bị có hiệu suất cao do pin Li-ion được thiết kế để khi sạc các ion Li chuyển động từ cực dương sang cực âm và ngược lại trong quá trình xả. Ngoài ra, loại pin sạc khác hay được biết đến là pin chì - axit hay còn gọi là ắc quy được sử dụng cho xe ô tô.
Tác hại của pin đối với môi trường
Hiện nay, khi các loại pin đã hết tuổi thọ, thường được người sử dụng đem vứt bỏ không đúng chỗ. Điều này làm ảnh hưởng đến môi trường, gây tổn hại cho sức khỏe con người vì trong cấu tạo của mỗi viên pin đều chứa các loại kim loại nặng độc hại như thủy ngân, chì, kẽm, cadmium, thạch tín…
Ảnh: baoquangninh.com.vn
Thành phần hóa chất nhiều nhất trong pin phải kể đến là thủy ngân. Khi pin được thải loại ra môi trường, hàm lượng thủy ngân trong pin có thể ngấm vào các nguồn nước hoặc đất có thể gây ra ô nhiễm cho 500 lít nước hoặc 1 mét khối đất trong vòng 50 năm. Không những thế, thủy ngân còn có thể làm không khí bị ô nhiễm nếu như các viên pin này bị đốt. Khi thủy ngân xâm nhập vào cơ thể sẽ gây ra các bệnh về não, thận, tim mạch và hệ thống sinh sản và làm nguy hại đến tính mạng.
Thêm vào đó, chì cũng là một chất độc hại, gây ra những nguy hiểm đến sức khỏe con người do chì có thể làm suy giảm các chất có lợi trong cơ thể, từ đó khiến cho cơ thể bị rối loạn hoặc ngưng các phản ứng sinh hóa bình thường. Ví dụ, nếu như chì đi vào cơ thể, sẽ chiếm canxi trong xương, kẽm và canxi trong các protein, sắt trong máu… Điều này gây ra còi xương, chậm lớn ở trẻ nhỏ, cao huyết áp đối với người lớn, tổn hại máu và xương, gây chứng mất trí nhớ, giảm chức năng của thận…
Ngoài ra, các chất độc hại như cadimium, kẽm, thạch tín từ pin có cũng để lại tác hại khôn lường đối với sức khỏe con người nếu như chúng không được tiêu hủy đúng cách. Chúng gây ra những tổn thương về gan, thận và bệnh ung thư. Pin Li-ion khi được vứt bỏ ngoài môi trường không chỉ làm các chất hóa học bên trong pin thoát ra ngoài gây hại mà còn có thể gây ra cháy nổ trong điều kiện trời nóng, dẫn tới ô nhiễm trong không khí. Không những thế, chủ yếu trong những bình ắc quy là axit đó là một chất vô cùng độc hại đối với môi trường nếu như chúng không được xử lý đúng cách khi đã qua sử dụng.
Xử lý pin đã qua sử dụng đúng cách
Nếu như pin đã qua sử dụng bị loại bỏ bừa bãi sẽ là một tác hại lớn đối với môi trường và sức khỏe con người. Do đó, cần có những giải pháp hiệu quả để xử lý những viên pin khi không còn giá trị sử dụng.
Bảo quản, phân loại pin đã qua sử dụng trước khi đem đến điểm thu gom
Hiện nay có rất nhiều các điểm thu gom pin đã qua sử dụng, ngay cả trong những siêu thị, cửa hàng tiện ích cũng đều có những thùng đựng pin đã hết. Tuy nhiên, trước khi những viên pin đó được đưa tới đúng điểm thu gom, chúng cần được bảo quản cẩn thận để tránh gây ra nguy hiểm cho chính những người sử dụng. Pin cần được cho vào một lọ thủy tinh sạch, tránh xa tầm tay trẻ em, để ở nơi khô ráo và thoáng đãng để tránh cho việc pin bị chảy nước, nhất là pin carbon.
Thêm vào đó, các loại pin đã qua sử dụng cũng cần phải được bảo quản ở một nơi tránh nhiệt độ cao, đặc biệt là pin Li-ion vì loại pin này dễ bị tác động gây ra cháy nổ. Ngoài ra, những bình ắc quy không còn giá trị sử dụng vẫn còn xót lại một ít chất độc hại bên trong, do đó, ắc quy cần phải được để ở nơi riêng biệt, khô ráo, sạch sẽ, xa tầm tay trẻ em rồi nhanh chóng chuyển chúng đi cùng với thông báo cho nhân viên thu gom rác.
Ảnh:khoahocdoisong.vn
Kéo dài tuổi thọ của pin
Nhằm hạn chế được việc phải loại bỏ hàng loạt các viên pin đã hết hoặc hỏng, mỗi người sử dụng nên áp dụng những cách để kéo dài tuổi thọ pin để dùng chúng được lâu nhất có thể. Điển hình, các loại laptop và điện thoại thông mình hiện nay hầu hết đều sử dụng loại pin Li-ion, vì thế, để tăng tuổi thọ cho pin, người dùng cần sử dụng các thiết bị đó đúng cách để tránh cho pin bị ảnh hưởng, dễ hỏng.
Lời khuyên hữu ích nhất để pin của điện thoại, laptop được bền, người dùng cần giảm độ sáng màn hình, sử dụng chế độ tiết kiệm năng lượng, cài đặt và sử dụng phần mềm giúp tiết kiệm pin và tắt hết những ứng dụng không cần thiết hoặc đã sử dụng xong. Ngoài ra, cần tránh để cho pin quá nóng vì điều đó sẽ trở thành nguyên nhân khiến pin giảm tuổi thọ, lâu ngày sẽ không sử dụng được.
Bên cạnh đó, đối với những loại laptop có thiết kế tháo rời được pin, người dùng cần tháo pin ra nếu như làm việc trên máy trong một thời gian dài rồi cắm bộ nguồn AC để laptop được sử dụng trực tiếp với điện. Điều này giúp cho pin laptop không bị chai, bị hỏng dẫn đến việc phải loại bỏ pin để thay thế pin mới. Người dùng cũng có thể lau các điểm tiếp xúc giữa pin và laptop bằng vải mềm có tẩm cồn để giảm thiểu thất thoát năng lượng do tiếp xúc kém.
Không chỉ có vậy, việc sạc pin sao cho đúng cách cũng cần được người sử dụng chú trọng. Người sử dụng không nên để cho pin cạn sạch rồi mới sạc vì như thế sẽ khiến cho tuổi thọ của pin giảm đi đáng kể, từ đó khiến cho pin dần dần không còn giá trị sử dụng. Thêm vào đó, để hạn chế tối đa việc pin bị chai, hỏng, người dùng cần lưu ý và sử dụng đúng loại sạc cho laptop và điện thoại thông minh của mình. Người sử dụng điện thoại thông minh cũng không nên sạc quá lâu nếu điện thoại đã đạt 100% pin vì khi đó điện thoại sẽ ngừng sạc. Đặc biệt khi pin giảm xuống 99%, điện thoại lại tiếp tục sạc lên 100%, hiện tượng đó được gọi là "sạc nhỏ giọt". Điều này nếu diễn ra liên tục sẽ khiến cho nhiệt độ của pin điện thoại tăng lên, gây ra chai pin và hỏng pin.
Ngoài ra, đối với những loại pin sử dụng một lần, bảo quản pin khi đang sử dụng hoặc khi mới mua về là một cách để những viên pin kia không bị giảm tuổi thọ. Những loại pin đó dễ bị chảy nước nên chúng cần được để xa ở những nơi có nhiệt độ cao. Không những vậy, pin cần được tháo ra khỏi thiết bị khi không xử dụng để tránh tình trạng oxi hóa diễn ra./.
